Tijdens de yoga hebben we het vaak over ik.  Hierna een zeer verhelderende tekst van Leela Yoga.

Het zelf

Het zelf is de diepste, meest essentiële laag van het bewustzijn. Het is niet degene die zegt “ik zie iets hier” of “ik ruik iets daar”, want dat is de geest. Het is niet degene die zegt “ik herinner me iets soortgelijk en volgens mijn statistieken is dat geen goed teken”, want dat is het intellect. Het is ook niet degene die zegt “ik ben zus en zo, en wil dit en dat”, want dat is het ego. Het zelf is degene die voelt “ik ben” zonder belang te hechten aan “wat, waar, hoe of waarom”. Het zelf is je meest essentiële ik, de ik die je voelt als je even stopt met denken. Zelfs al kun je die “ik” gemakkelijk uit het oog verliezen, je kunt niets doen zonder.

Er zijn vele namen voor het zelf, zoals het getuigenbewustzijn, de waarnemer, het ik-zijn, het hart, de heilige geest, enz.. Het zelf is niet het oog, wel diegene die ziet wat het oog ziet, zonder meer. Het zelf staat los van alle identificaties en is aldus volledig vrij. Het zelf is je thuis, altijd in vrede. Het zelf is verlangeloos, want perfect gelukkig. En die innerlijke stilte kun je nooit verliezen, al kun je het “uit het oor verliezen” door identificatie met al het “lawaai” dat je maakt in je hoofd.

De natuur van het zelf is waarheid, zijn en gelukzaligheid (sat, chit en ananda). Het zelf is de enige duurzame waarheid, tegenover alle andere relatieve waarheden die veranderlijk zijn. Het zijn ervan is niet te ontkennen en het is in het eenvoudige “zijn” dat je het zelf het gemakkelijkst terugvindt. En het zelf is altijd in gelukzaligheid, een soort vredevolle gelukkigheid. Voor het zelf is alles OK, want zoals het scherm van een filmzaal wordt het niet beïnvloed door wat er gebeurt. Het bestaat zonder specifieke kwaliteit en is niet gehecht aan enige kwaliteit van energie. Het zelf is woordeloos en verlangeloos omdat het vormloos is. Daarom valt het zelf infeite niet te beschrijven of te benoemen. Het is de leegte die vol is. Het is leeg van alle “dingen” met vorm en dus niet waar te nemen. Maar het is tegelijk vol van bewustzijn en het is via het zuivere bewustzijn zonder denken, zonder woorden, zonder vormen, dat we er ons bewust van kunnen zijn.

Gezien het zelf vormloos is, is het bij ieder van ons gelijk. Tussen twee vormloze dingen valt geen verschil te vinden. Dat maakt ons allen één. Het hele universum is doordrongen van dit zuivere, vormloze, naamloze bewustzijn, dat we aldus ook het cosmische bewustzijn kunnen noemen. Het zelf is niet verschillend van het cosmische bewustzijn, al lijkt dat wel zo. Het doorbreken van die laatste illusie is het hoofddoel van yoga.

bron: https://www.leela-yoga.be/het_zelf.htm

Elke vorm van yoga doet in eerste instantie een beroep op de persoonlijkheid; De persoonlijkheid is onze buitenkant, onze vorm waar we de meeste tijd mee geïdentificeerd worden. Het doel van yoga is echter het loslaten van deze identificaties.

Elke houding, lichaams- en adembeweging dient als een spiegel van de persoonlijkheid op fysiek gebied. Hoe we denken, voelen en willen komen we in ons lichaam tegen maar vormt echter wel het werkterrein om tot de verbinding met ons eigenlijke wezen te komen.

Zo kunnen we ervaren dat afdwalen van de geest en ons denken, ons dieper voelen belemmert, dat het willen, ons ego, de momentbeleving tijdens yoga in de weg staat en dat onnodige spanning de openheid en doorstroming in ons lichaam tegenhouden. Door het komen tot dit inzicht kunnen we de persoonlijkheid, de identificatie met de vorm loslaten. In diepe ontspanning die het gevolg daarvan is, ervaren we het leven dat door ons heen stroomt. Zolang die stroom bestaat zonder dat we op een gedachte, een sensatie of een verlangen meegaan, kunnen we bewuster worden van de ware grond die alles draagt. Dit is de ongeïdentificeerde zuivere, onaangetaste achtergrond van het werkelijke zelf. De persoonlijkheid is er nog wel, maar ze is niet belemmerend. Het wezen wordt nu door de persoonlijkheid heen ervaarbaar. De kroonbladeren zijn ontvouwen en het wezen schijnt, de mens is in bloei.

(bij bovenstaande tekst is het boek Jnana Yoga van Cor Thelen als leidraad gebruikt en bevat aangepaste uittreksels hieruit)

In hatha yoga is de manier of houding vanwaaruit we waarnemen van essentieel belang. Elke beoordeling en van daaruit de poging tot verandering kleurt en beperkt onze waarneming. Afhankelijk van hoe open we waarnemen, kunnen we de yoga-beoefening ervaren als fysieke inspanning of als een toegewijde oefening van zelfovergave en diepte ontspanning.

Als we selectief en beperkt waar-nemen, stellen we onze beoefening eindeloos bij. Zolang we onvrede hebben met ons kunnen en onze beperkingen niet aanvaarden worden we geleid door ons ego.

Verandering en bijstelling van onze beoefening mag gebeuren wanneer de verandering door inzicht gestuurd wordt maar niet door frustratie in ons kunnen. Ze ontstaat dan vanzelf, van binnenuit, vanuit een loslaten. Door de aandacht niet te laten afdwalen maar te richten op onze yogabeoefening; bij het ervaren, aanvaarden en loslaten wordt de houding of beweging doorleefd in het hier en nu. Geduldig beleven van dat wat is waardoor deze ervaring tot ons innerlijk kan doorschijnen.

(bij bovenstaande  tekst is het boek Jnana Yoga van Cor Thelen als leidraad gebruikt en bevat aangepaste uitreksels hieruit)

Over yoga en zuiveren (bijdrage van Hilde Leysen)

Yoga betekent verbinding tussen lichaam en geest, verbinding met het leven zelf.

Het brengt je in contact met jezelf als eenheid. Zo  zijn lichaam en geest één.

Iets wat onze voorouders al lang wisten en als volgt benoemden:

een gezonde geest in een gezond lichaam.

Via yoga focussen we ons op hoe we ons voelen. We gaan naar binnen kijken, ons lichaam voelen en onze drukke geest tot rust brengen. Dit doen we oa door onze aandacht te brengen naar ons lichaam of onze ademhaling.

De meest geprezen weg (marga) van Yoga is Raja Yoga, of koninklijke Yoga (Raja = koning). Tijdens de yogasessies wordt hier vaak naar verwezen en lazen we teksten uit het Raja Yoga Werkboek van Jochum Dijkstra en Salvatore Cantore.

Deze weg wordt ook Ashtanga Yoga genoemd (van ashta = acht & anga = delen), dus de achtdelige Yoga. Dit verwijst naar het systeem van Shri Patanjali zoals het is vastgelegd in het basisboek, de ‘Yoga Sutra’.

Deze marga is heel ordelijk en systematisch opgedeeld in acht anga’s of treden (men kan ook spreken van graden). Deze achtvoudige weg voert de beoefenaar naar het hoogste doel : de realisatie van het Zelf. Het is yoga waar ook de geest belangrijk is: de yoga van de geest.

De acht opeenvolgende delen zijn:

1. Yama’s – de juiste instelling naar anderen (respertvol en liefdevol)
2. Niyama’s – de juiste innerlijke instelling (naar binnen, op jezelf gericht)
3. Asana – lichaamshoudingen
4. Pranayama – ademhalingstechnieken
5. Pratyahara – het terugtrekken van de zintuigen. In plaats van je zintuigen naar buiten te focussen, naar de wereld om je heen, gebruik je ze nu om jezelf te ontdekken.
6. Dharana – vastzetten van aandacht op een bepaald punt om tot volledige concentratie te komen. Dit focuspunt kan je ademhaling of een mantra zijn. Je kiest iets wat werkt voor jou.

7. Dhyana – meditatie . Dit is het punt waarop er geen gedachten meer. Je bent volledig in het hier en nu.

8. Samadhi – eenheidsbeleving : samensmelting van alle andere zeven onderdelen van het achtvoudige pad van Yoga.

In een eerdere mail werd een link doorgestuurd van een youtube-filmpje met een goede uitleg over de Yama’s en de Niyama’s. De link is hier terug te vinden: https://youtu.be/4qT7dzt7HNc

Ook op de blog van Blog – Dvarata Yoga vindt u op 30 september 2021 een stukje terug over de Yama’s en de Niyama’s.

Heel kort leest u hieronder een samenvatting over de filosofie van de Yama’s en de Niyama’s, omdat het zuiveren en de zuiveringskuur zich bevinden op één of meerdere van deze onderdelen.

Yama omvat satyam, ahimsa, asteya, brahmacharya, aparigraha. . De Yamas bestaan weer uit vijf ‘geloften’ die je helpen op dit pad te blijven.

• Satyam : liefde voor de Waarheid = niet liegen in gedachten, woorden of daden.
• Ahimsa :betekent ‘zonder geweld’ of geweldloosheid = geen geweld plegen in gedachten, woorden of daden.
• Asteya: of niet-stelen = niet onrechtmatig toe-eigenen ,niet meer begeren dan je hebt.
• Brahmacharya: is een Brahma (=God, Essentie, Waarheid) gericht leven leiden, je energie gebruiken op de juiste manier.
• Aparigraha: Vrij zijn van hebzucht. Het verlangen om altijd maar meer te willen weerstaan.

Niyama omvat saucha, santosha, tapas, svadhyaya en Ishvara-pranidhana. In tegenstelling tot de Yamas, zijn de Niyamas meer naar binnen en op jezelf gericht.

• Saucha : zuiverheid van lichaam (innerlijk en uiterlijk) en geest. Onder andere een zuiveringskuur kan hierin ondersteunen.
• Santosha : tevredenheid (in alle omstandigheden).
• Tapas of onthouding, soms ook wel vertaald als versterving: het aanpakken van verkeerde, verslavende gewoonten die de kwaliteit van ons leven afbreken en deze vervangen door juiste, bevrijdende gewoonten, die de kwaliteit van ons leven verbeteren. Dit kan onder andere door het volgen van een zuiveringskuur.
• Svadhyaya of Zelf-studie. Zelfreflectie, je zelfbewustzijn ontwikkelen.
• Ishvara-pranidhana of overgave aan Ishvara: er is meer dan het IK, de ik-zucht verdwijnt. Er is een groeiend bewustzijn naar de Essentie.

In de Niyama’s wijzen Saucha en Tapas ons op het zuiver houden van ons lichaam en onze geest. Dewelke zo belangrijk zijn om een groeiend bewustzijn te verkrijgen en weer een stukje dichter bij de Essentie te komen.

Ons lichaam is onze tempel, waar we zorg voor willen dragen. Wat niet altijd gemakkelijk is. Want alles wat je eet en drinkt heeft invloed op je lichaam. Daarnaast krijgen we dagelijks een dosis bestrijdingsmiddelen en chemicaliën te verwerken. Ook via cosmetica, kleding, pollutie of straling komen stoffen binnen in ons lichaam. Al deze afvalstoffen slaat het lichaam op in spieren, gewrichten, bindweefsel, vetweefsel, organen.

Het lichaam zit vernuftig in elkaar, het doet elke dag opnieuw zijn best om deze afvalstoffen te verwerken en verwijderen via de darmen, lever, longen, nieren en de huid.

We kunnen ons lichaam en geest helpen om het te zuiveren en ontgiften. Dit kan je doen door het volgen van een zuiveringskuur.

Een zuiveringskuur bestaat uit 3 fases:

• In de afbouwfase gaan we stap voor stap een aantal voedingsmiddelen schrappen uit het dieet. Dit zijn oa frisdranken, alcohol, charcuterie, zuivel, suiker …. Na 7 dagen hebben we ons dieet gereduceerd tot puur plantaardig.
• Dan start de ‘echte kuur’, dit wil zeggen dat we alleen vloeibaar voedsel tot ons nemen: water, thee, sappen en smoothies. Dit duurt 3, 5 of 7 dagen. je kan zelf bepalen hoe lang en hoe strikt je de kuur wil maken.
• Tenslotte nemen we 7 dagen om opnieuw op te bouwen: stap per stap kan je voedingsmiddelen toevoegen aan je dieet.

Tijdens 5 contactmomenten (bij aanvang kuur, bij aanvang van de sapdagen, bij aanvang opbouw, tussentijds tijdens opbouw, en op het einde van de opbouwfaxe) komen we in het yoga-atelier samen om elke fase van de zuiveringskuur uit te leggen en te motiveren.

De ervaring leert dat het extra motiverend is om een zuiveringskuur samen met een groep te doen. Dan voelt u zich niet alleen. Via Whatsapp zullen Astrid en Hilde stand-by zijn om op afstand te begeleiden en te motiveren. Mensen die dit fijn vinden kunnen aansluiten bij de WhatsApp groep waarin we onze ervaringen kunnen delen en elkaar kunnen versterken.

Er zijn twee “ideale” momenten waarop een zuiveringskuur best kan doorgaan.

“bij het botten van de bomen of het vallen van de bladeren”. Wij kozen voor september, het vallen van de bladeren.

Een zuiveringskuur is helend voor lichaam en geest. Nadien voelt men zich energiek en opgeladen. Veel mensen veranderen na het volgen van een kuur definitief een aantal leef- of eetgewoonten. Toch vraagt het ook engagement en doorzetting om de kuur te doorlopen. Doorheen het parcours kom word je geconfronteerd met jezelf, met je lichaam en kunnen bepaalde emoties loskomen. Het feit dat we dat kunnen doen onder begeleiding en met elkaar in groep is daarom een absolute meerwaarde.

Beschouwingen omtrent Yama.

Leer jezelf ervaren als iemand die ziet wat hij doet. Jij zelf bent de stille getuige van al je gedachten, van je woorden en daden. Kijk naar jezelf en word je eigen gids. Zie hoe je spreekt, denkt en handelt in je relatie met anderen. Zie hoe gewelddadig je misschien wel niet bent; misschien zo verfijnd en verborgen dat je het zelf nauwelijks in de gaten hebt. Zie hoe je speelt met de waarheid. Ervaar dat jij het bent, dat jij de oorzaak bent van wat je doet. Ervaar hoe je kunt veranderen, leer jezelf veranderen, elke dag weer en zie hoe door jou ook de andere mensen kunnen veranderen. Probeer de keten van geweld te doorbreken en ervaar wat er dan gebeurt.

Beschouwingen omtrent Niyama.

Verlies jezelf nimmer uit het oog; jij woont in dit lichaam, probeer het rein te houden, je woont in deze geest, probeer zuiver te zijn in je gedachten en gevoelens. Probeer tevreden te zijn, en leer uit je onvrede. Leef uit jezelf, en laat je niet leven door anderen, laat je niet leven door geld en goed, door omstandigheden, en door wie of wat je toevallig op je weg tegenkomt. Blijf jezelf onderzoeken, want alleen in jezelf zal je het leven vinden. Verlies jezelf nimmer uit het oog, want wat je niet in jezelf ervaart, ervaar je nergens.

(vrij naar het boek Raja Yoga Werkboek van Jochum Dijkstra en Salvatore Cantore).

 

OM TRIAMBAKAM YAJAMAHE

SUGANDHIM PUSHTI VARDANAM

URVARUKAMIVA BANDHANAN

MRITYOR MUKSHEEYA MAMRITAT

OM SHANTI SHANTI SHANTI

Betekenis:

Wij concentreren ons op de verzorger van de wereld,

Shiva met de drie ogen, die de wereld geurt, die ons voedt,

onze gezondheid herstelt en maakt dat we goed gedijen.

Zoals de rijpe komkommer bevrijd wordt van de plant,

vragen wij u ons te bevrijden van gehechtheid en dood,

in het belang van onze onsterfelijkheid.

Lord Shiva wordt ook wel tryambakam, de drie-ogige, genoemd, omdat zijn derde oog geopend is door de kracht van boetedoening en meditatie.

Het derde oog bevindt zich in de ruimte tussen de wenkbrauwen en is geopend als je spirituele bewustzijn ervaart. Dus, als we ons richten tot Shiva, vragen we in feite zijn zege en hulp bij het openen van ons derde oog voor spirituele kennis.

De natuurlijke consequentie van deze bewustwording is dat we geleid worden in de richting van spirituele bevrijding en dat we bevrijding bereiken van de cycli van dood en hergeboorten.

Het doel van het chanten van deze mantra is om spiritueel te “rijpen” zodat Shiva ons kan bevrijden van onze gehechtheid aan alle materiële zaken die ons binden.

Deze mantra kan je helpen om je angst voor de dood te overwinnen.

De Maha Mrityunjaya Mantra is een grote tijdloze mantra, geopenbaard door het hart van het goddelijke voor het welzijn van allen.

Brahma, de schepper, en Vishnu de beschermer, Shiva de vernietiger. Shiva leeft op crematie terreinen en begraafplaatsen. Hij woont daar niet alleen, hij bedekt zichzelf met as, hetgeen staat voor het feit dat alles vergankelijk is; alles is aan de dood onderhevig. Alle dingen die wij in de wereld bereikt hebben vergaan uiteindelijk tot niets, tot as. As heeft hoegenaamd geen waarde. De echte waarde is mentale zuiverheid. Een groots mens is degene waarvan de geest is gezuiverd, die vereenzelvigd is met God. Niets dat het lichaam kan doen, niets dat de wereld kan voortbrengen is groots. Om ons aan dit feit te herinneren ziet Shiva eruit als een spook, een geest bedekt met as op het kerkhof. Dit is bedoeld om ons onthechting te leren. Als we inzien dat alles tevergeefs is, dat alles vergaat, dan pas zullen we de ware betekenis van het leven beseffen. Anders zijn we als een pendule die continu van de ene naar de andere kant zwaait, heen en weer tussen gevoelens, gedachten, passies, zonder enige helderheid over de zin van het leven. De dood brengt het leven in het juiste perspectief.

Tussen Shiva’s twee ogen bevindt zich het derde oog. Om dit oog te helpen openen wordt er kumkum of sandelhout pasta op aangebracht. Maar wat is een derde oog eigenlijk? Het derde oog is het oog van jnana oftewel intuïtie. Als we vooruitgang boeken op het spirituele pad, dan vloeit onze kennis direct uit dat oog, uit dat centrum. We verlaten ons niet langer op ons intellect of op zintuiglijke kennis. Kennis komt tot ons via ons geestesoog, en door dat oog zien we niet alleen relatieve waarheden, maar ook het visioen van God.

Een gerealiseerd persoon als Shiva heeft het ego helemaal overwonnen. Hij is vrij. De meesten van ons zijn slaven van het ego. Als er iets fijns gebeurt zijn we blij. Als er iets pijnlijks gebeurt dan zijn we verdrietig. We gaan op en neer vanuit onze voor- en afkeuren, onze angsten en verlangens. Dit is de dans van het ego. Een mahatma heeft het ego getemd en weet dat hij niet de persoonlijkheid is, dat er iets onveranderlijks is, perfect kalm en gelukzalig, namelijk het ware Zelf. Maar het ego lijkt er toch te zijn. Want hoe kan een mahatma anders spreken, functioneren, eten en zingen?

De Shiva heeft slangen om zijn nek en armen. Zij staan symbolisch voor het getemde ego, het ego dat niet langer vergif in zich draagt. Een Mahatma gebruikt dat ego voor het welzijn van de wereld. Hij of zij beweegt in de wereld en verheft deze naar spiritueel bewustzijn door middel van associatie.

Het bereiken van Samadhi door middel van geluid is Nada Yoga.

Samadhi is de ervaring van puur bewustzijn dat geest en lichaam overstijgt. Op het pad naar de ervaring van zuiver bewustzijn ontdekt een individu de wijsheid van het lichaam, emotionele en cognitieve intelligentie, de vereniging van lichaam en geest (atman of ziel), en de expansie van Atman in Nada Braham of Shabd Braham (God van Geluid of Woord).

Voorbij de ervaring van Nada Brahman komt de realisatie van Nirgun Brahman of zuiver bewustzijn. Nada betekent klankstroom en Yoga betekent Vereniging.

Nada Yoga is het proces van de vereniging van de individuele geest met het kosmisch bewustzijn door de stroom van klanken. Wanneer de rivier van bewustzijn wordt belemmerd door het ego, kan Nada of speciale klanken de belemmering verwijderen waardoor de rivier van individueel bewustzijn zich kan verenigen met zijn bron, de oceaan van zuiver bewustzijn.

Nada wordt ook Shabd of woord genoemd en wordt voortgebracht door voorwerpen die mekaar raken, bekend als Ahat Nad (een zeer mooi voorbeeld hiervan zijn windklokjes n.v.d.r.) of zonder dat daarbij voorwerpen betrokken zijn en dan wordt dit Anahat Nad genoemd. Het Anahat geluid kan gehoord worden bij de Anahat of hartchakra. Anahat Nada is de klank van Aum en is de oer- en ongeschapen trilling waardoor het universum werd geboren. Alle andere klanken komen voort uit Aum. Prakirti is energie, energie is vibratie en alle vibraties zijn geluid.

Van het menselijk DNA tot bacteriën en wormen, van de aarde tot zonnestelsels en verre melkwegstelsels en van de pasgeboren sterren tot de zwarte gaten, alles heeft zijn eigen geluid en muziek.

Het hele universum zoemt met zijn eigen ritme en frequentie.

En wanneer we kunnen neuriën met de frequentie van het universum, worden we er één mee en worden we getransformeerd tot een Nada Yogi.

In de Yoga van Patanjali vertegenwoordigt Aum Ishwara of Sagun Braham (universeel bewustzijn met attributen). Omdat alle andere klanken zijn ontstaan en een uitbreiding zijn van Aum, kan een Nada Yogi van elk geluid een hulpmiddel maken om de oerklank Aum te bereiken en Sagun Braham of Ishwara te realiseren en vervolgens het zuivere bewustzijn van Nirgun Braham.

In de Semitische traditie zegt de Bijbel: “In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God.

Op het pad van Nada Yoga, zal het lichaam wordt geheeld, de geest herstelt zijn evenwicht en de persoon wordt een volledig functioneel individu, levend met een gevoel van welzijn. In die zin werkt Nada Yoga als medicijn en therapie, en helpt een persoon een gezond, gelukkig en evenwichtig leven te leiden in de wereld.

Klank- of Nada meditatie is het krachtigste pad naar zelfrealisatie. De reden hiervoor is dat van de vijf elementen (Panchmahabhuta), die de microkosmos van het lichaam en de macrokosmos van het universum vormen, het element van ruimte het meest primaire is.

Ruimte is verbonden met het oor, en het oor is de ontvanger van geluid. Op die manier is geluid de oerervaring van allemaal; in vergelijking met reuk, smaak, zicht en tastzin. Het is ook het meest nauwkeurig en preciezer dan de anderen. In de moederschoot is het oor het eerste zintuig dat zich ontwikkelt en tot rijping komt, en de gewaarwording van het geluid is het eerste dat ervaren wordt. Tijdens het sterven is het gehoor het laatste zintuig dat verdwijnt. Dat is de reden waarom in verschillende spirituele tradities over de hele wereld, wanneer iemand stervende is, geschriften worden voorgelezen en heilige mantra’s worden gezongen. Dit brengt vrede aan de stervende. In het Tibetaans boeddhisme is ‘Het boek van leven en sterven’ een voorbeeld van zo’n traditie. Het Boek van Leven en Sterven’ bevat concrete en uitgebreide instructies die een persoon leiden om vredig te sterven, vrijheid te bereiken of een goede wedergeboorte te hebben.

In onze westerse wereld hebben spraak en taal hun esthetische en zinnelijke kwaliteiten grotendeels verloren en zijn ze technischer, droger en intellectueler geworden. Woorden als liefde, geest, energie, hartstocht en bewustzijn worden ondoordacht en mechanisch herhaald, hun effect op lichaam en geest is hierdoor afgevlakt. Ze hebben nauwelijks nog betrekking op wat ze vertegenwoordigen en wakkeren onze gevoelens niet aan om verandering en transformatie teweeg te brengen. Nada Yoga helpt ons bij het ontdekken van de sensuele en spirituele kwaliteiten van klanken, taal en woorden en verbindt ze met de levende en niet-levende dingen en gebeurtenissen die ze vertegenwoordigen, wat rijkdom brengt in het leven.

Dank

Dank aan de bron van leven, het wonder van geboorte,
aanraking en liefkozing, het visioen en het verborgene,
gevoelens en intuïtie.

Dank aan de opgaande zon, de nieuwe kans,
aan de taak die wacht,aan creatief verlangen
dat uitbreekt, zich uitdrukt.

Dank aan de vreugden en pijnen van zelfontdekking,
aan de aura waarin ik leef, aan het liefdeslied dat in mij zingt,
aan dans en muziek.

Eeuwig dank aan de schoonheid van moeder aarde,
haar oneindige gratie,

haar bomen, kruiden en vruchten, aan al haar wezens die vliegen,
zwemmen, rennen,wild en vrij,
aan haar heilige bronnen
en haar wijde diepe oceanen,
de regen die haar dorstige bodem drenkt
en de koesterende zon
die volgt met regenbogen.

Alleen dank is niet genoeg
voor haar maan, die wast en afneemt,
voor het omhullende duister
en de juwelen in de nachthemel,
voor de tijd om te rusten,
om na te denken,
voor slaap en droom en vernieuwing.

Grote bron van wonderen,
maak voor mij een nieuwe dag,
vol zon en regen en levend water,
vol gebeden uit mijn hart
en verlangens in mijn ziel.

Vervul mij met dromen en visioenen,
met waarheid en wijsheid,
met liefde en mededogen,
maak voor mij nieuwe dagen
tot het einde
als uw mysterie zal worden ontsluierd.

Polly Wiley

Viparita Karani Mudra / Asana als meditatiebeleving.

De beoefening van yoga is in wezen om te leren de voortdurende ‘geklets’ van de geest te beheersen en tot rust te brengen. En het is in de stilte tussen twee gedachten dat ons hart zich kan openen en een intimiteit kan ervaren met de bron van ons wezen en de bron van het leven. Het doel van yogabeoefening is dus niet primair tot rust te komen. Dit tot rust brengen van de gedachten heeft tot doel in de grote stilte in onszelf te geraken teneinde in die stilte ons zelf, onze kern of welke benaming we het ook geven, te leren vernemen. Het is een weg naar bewustwording van wie we in diepste wezen zijn.

In deze lezing wil ik het hebben over viparita karani asana en mudra, ook wel de schouderstand of de gebroken kaars genoemd en de mogelijkheid om deze houding te gebruiken als hulpmiddel bij meditatie.

De inversies hoofdstand (sirsasana) en schouderstand (sarvangasana) worden aangeduid als de koning en koningin van alle yoga asana’s. De hoofdstand ontwikkelt de mannelijke kwaliteiten van wilskracht, de scherpte van de hersenen en de helderheid van denken. De schouderstand ontwikkelt de vrouwelijke kwaliteiten van geduld en emotionele stabiliteit. Deze twee poses zijn energetisch tegenpolen. De hoofdstand stimuleert lichaamswarmte en het zenuwstelsel. Het versterkt de nekspieren. Schouderstand verkoeld of neutraliseert het lichaam en kalmeert het zenuwstelsel terwijl het het loslaten van de spieren van de nek en schouders bevorderd.

In de meeste traditionele Hatha-yogateksten, waaronder de Hatha Yoga Pradipika, wordt viparita karani ook vermeld als een mudra (zegel). Mudra’s associëren we meestal met handgebaren (zoals de jnana mudra, ksepana mudra, dhyana mudra enzo verder, ) maar mudra’s kunnen ook andere delen van het lichaam of het hele lichaam betreffen. Er zijn een oneindig aantal hand mudra’s . Maar er zijn ook houdingen van andere lichaamsdelen of bepaalde lichaamsgebieden die gebruikt kunnen worden om kundalini te sturen en zij worden ook mudra’s genoemd. Viparita karani als een mudra heeft als doel om kundalini-energie naar het bovengedeekte van het lichaam te leiden met behulp van de zwaartekracht.

Het woord mudra staat ook voor een bepaalde innerlijke geesteshouding, innerlijke concentratie. En daarom is deze houding ook interessant als meditatiehouding.

Ik zeg steeds dat elke houding, elke asana, gebruikt kan worden als meditatiehouding en in principe is dat ook zo vanuit het oogpunt dat de meditatie die je beoefent gericht is op de houding van het lichaam en de adembeweging. Maar vaak betreft het yogahoudingen die we tijdens de yogabeoefening maar een zeer beperkte tijd aannemen terwijl we meerdere minuten in een meditatiehouding blijven.

Het is voor ons westerlingen niet evident om een omgekeerde houding gedurende wat langere tijd aan te nemen en toch zeker niet als meditatiehouding. Een omgekeerde houding is ons niet zo vertrouwd, ons lichaam is over het algemeen in een verticale houding waarbij het hoofd zich boven het hart bevindt zoals samasthiti, padmasana – lotushouding, sukhasana – kleermakerszit, vajrasana – diamanthouding, siddhasana – halve lotus, of in een horizontale houding zoals savasana, waarbij het lichaam zich horizontaal bevindt en alle organen en onderdelen van het lichaam zich nagenoeg op hetzelfde niveau bevinden.

Bij een omgekeerde houding bevindt alles wat zich normaal onder het hart bevindt, erboven en alles wat zich normaal boven het hart bevindt, onder het hart. Dit heeft een enorme invloed op ons lichaam maar ook op ons geestelijk welzijn.

Over de impact en effecten op het lichaam en geest gaan we het straks hebben maar eerst wil ik wat betreft de uitvoering even Patanjali hierbij betrekken.

In de yogasutra van Patanjali staat “sthira sukham asanam” hetgeen letterlijk wordt vertaald als Sthira – Stabiel,Sukha – comfortabel,Asanam – is asana. Een houding dient stabiel en aangenaam, comfortabel te zijn.

In deze context dient dit “asana” niet zozeer vertaald te worden als: houding, pose, maar eerder als een toestand, staat van het lichaam en de geest.

Het zal duidelijk zijn dat een omgekeerde houding, toch zeker niet voor de beginnende yogi, een houding is die comfortabel en stabiel gedurende langere tijd kan worden volgehouden.

Om dit toch te bekomen geeft ook Patanjali enkele regels: abhyasa-vairagya-abhyam tan-nirodhah

abhyāsa = ijver ; opgewektheid; beoefenen, spanning

vairāgya = onverstoorbaarheid; onverschilligheid,ongehechtheid, loslaten

ābhyāṁ = beide

tan = deze

nirodha = rust; rust van alle veranderlijke dingen, dwz het bereiken van de staat van yoga.

De staat van yoga wordt bereikt via een evenwicht tussen ijverigheid (abhyasa),inspanning en onverstoorbaarheid (vairagya), loslaten.

Door het vaker beoefenen van een houding (abhyasa), wordt die houding ons eigen, vertrouwd en zal uiteindelijk gemakkelijker gaan. Het kan echter zijn dat je veel moeite hebt om in de schouderstand te komen en te blijven aangezien een groot gedeelte van het lichaamsgewicht gedragen dient te worden door de armen.

Loslaten (varagya): Het kan zijn dat deze voor ons vreemde, onnatuurlijk aanvoelende omgekeerde houding angst met zich meebrengt. Angst om te vallen omdat je de houding als heel erg labiel ervaart. Het is belangrijk dat we gaan leren om deze angst te laten verminderen door de houding te oefenen maar ook door die ongegronde angst te leren loslaten.

We gaan in het praktische deel van Viparitha Karani enkele alternatieven voor de houdingen en hulpmiddelen gebruiken om tot hetzelfde effect te komen. Ook gaan we vooraf enkele voorbereidende houdingen uitvoeren en afsluitende houdingen nadien.

Even resumerend; door veelvuldige onverstoorbare beoefening dienen we tot een stabiele comfortabele houding te komen waarin een meditatieve staat bereikt kan worden.

Betekenis van Viparita Karani

Viparita = omgekeerd / omgedraaid / omgekeerd

Karani = doen / maken / actie

Mudra = gebaar / zegel / pose

Effect van deze mudra – Alle asana’s hebben een zwaartekracht van alle organen naar beneden. In de omgekeerde asana / mudra zoals viparita karani is dit effect omgekeerd. Dit heeft verbazingwekkende gezondheidsvoordelen.

Contra-indicaties voor het uitvoeren van omgekeerde houdingen.

Wanneer je intens yoga beoefent, maar dit geldt ook wanneer je besluit om te gaan sporten, raadpleeg van te voren je huisarts.

Er zijn echter ook een aantal situaties, aandoeningen en ziekten waarbij men de omgekeerde houdingen beter niet of slechts voor beperkte tijd uitvoert. Het is belangrijk om voor jezelf af te wegen afhankelijk van je gezondheidstoestand of het wel goed is voor je om een omgekeerde houding te doen en hoe lang je deze kunt volhouden. Dit is uiteraard ook gerelateerd aan de zwaarte van de houding die je voor jezelf kiest. De versie met de benen omhoog tegen de muur zonder rug, schouder of nek-belasting is minder ingrijpend dan de volledige schouderstand.

-Tijdens de menstruatie wordt afgeraden om inversies te beoefenen. Wanneer het lichaam wordt omgekeerd, zorgt de zwaartekracht ervoor dat de vaten die het bloed leveren aan de baarmoeder gedeeltelijk geblokkeerd worden. Deze (tijdelijk) blokkade onderbreekt de stroom. Het onderbreken van de stroom kan leiden tot een gevoel van onrust, desoriëntatie of misselijkheid.

-Ernstige nek- en rugklachten / blessures

-Ontsteking van milt of lever

-Mensen die last hebben van acute migraine aanvallen, hartproblemen, osteoporose, hypertensie of glaucoom kunnen de oefening ook beter overslaan.

-Mensen die medicatie nemen tegen te hoge bloeddruk kunnen uit voorzorg beter niet op hun hoofd te laten staan.

-Ook bij ernstige verkoudheid moet je oppassen en kun je beter niet te lang een omgekeerde houding aannemen.

Luister vooral goed naar je eigen lichaam. De grens opzoeken is leuk, maar eroverheen gaan kan minder leuke gevolgen hebben.

14 redenen om een omgekeerde houding aan te nemen: DE VOORDELEN VAN OMGEKEERDE HOUDINGEN

Omgekeerde houdingen zijn een belangrijke groep houdingen omdat deze houdingen de zwaartekracht verplaatsen van je voeten naar je hoofd. De houding zet dus alles op zijn kop.

Hoe langer je in de pose blijft staan, hoe beter de werking voelbaar zal zijn. Let daarbij ook goed op je ademhaling. Dit staat natuurlijk bij alle yogaposes centraal, maar vaak vergeten we dit als we iets nieuws en moeilijks leren. Door diepe lange ademhalingen, zeker de uitademing, is het makkelijker om stabiel, comfortabel en met de juiste krachtinspanning de viparita karani uit te voeren.

1. Reguleert de bloedstroom. Omdat het een herstellende houding is, wordt de bloedcirculatie naar elk deel van het lichaam mogelijk. Biedt rust voor het hart, gunstig effect op onze onderste ledematen en vers bloed voor je hersenen.

De inversies, zoals omgekeerde houdingen ook wel genoemd worden, stimuleren in positieve zin het hart en de bloedvaten.

De bloedsomloop bestaat uit het hart, de longen en het hele systeem van bloedvaten die zuurstof toevoeren en koolstofdioxide en andere afvalstoffen uit de cellen afvoeren.

De slagaders pompen zuurstofrijk bloed vanuit de longen naar de rest van het lichaam. De overige aderen zorgen ervoor dat het bloed wordt teruggevoerd naar het hart. In tegenstelling tot slagaders werken deze gewone aders met een systeem van lage druk. Dit systeem is afhankelijk is van spierbewegingen en de zwaartekracht, dit brengt het bloed weer terug naar het hart. Eenrichtingskleppen zorgen ervoor dat het bloed de juiste richting blijft volgen. De zwaartekracht zorgt er bij de omgekeerde houdingen voor dat het gemakkelijker het zuurstofarme bloed terug naar het hart stroomt. Het effect is onder andere dat gezwollen enkels, voeten en benen wordt verlicht en de druk op spataderen wordt verminderd. Biedt ontspanning aan vermoeide, verkrampte voeten en benen. Herstelt vermoeide voeten of benen

Indien u hartproblemen heeft let dan op bij omgekeerde houdingen.

Het hart werkt voortdurend om ervoor te zorgen dat zuurstofrijk bloed naar de hersenen en de cellen van het lichaam wordt gebracht. Bij de omgekeerde houdingen, wordt het drukverschil in het lichaam omgedraaid, er stroomt meer zuurstofrijk bloed bijna vanzelf, door de zwaartekracht, vanuit het hart naar de hersenen.

Hierdoor geeft de omgekeerde houding rust aan het hart en vaatstelsel. Vers zuurstofrijk bloed is heel belangrijk voor je hersenen. Het meeste mentale verval in de hersenen wordt namelijk veroorzaakt door een slechte bloeddruk en het verharden van aderen. Hierdoor kunnen de hersenen slecht zuurstof opnemen, wat uiteindelijk tot allerlei nare gevolgen kan leiden.

Bij een te hoge bloeddruk opletten met de Viparita Karani aangezien de druk in de aderen van het hoofd door deze houding wat toeneemt.

2. Positieve invloed op onze zintuigen.

Buiten de tastzin zitten al onze zintuigen in het hoofd (reuk, gehoor, zicht, smaak) en door de verhoogde toevoer van zuurstofrijk bloed in deze organen (ogen, neus, oren en tong) gereinigd en heeft vaak een gunstige invloed op problemen van met name ogen en oren. Ook ons evenwichtsorgaan bevindt zich in het hoofd (oren); bij een omgekeerde houding moeten we helemaal anders met het in evenwicht houden van de benen omgaan.

Mensen met ernstige oogaandoeningen zoals glaucoom kunnen de schouderstand beter niet doen.

3. De zuurstof/koolzuurgasuitwisseling in de longen verhoogd.

Inversies,zorgen voor gezonder en effectiever longweefsel. Bij het staan of rechtop zitten trekt de zwaartekracht het bloed omlaag. Dit zorgt ervoor dat de lagere longen meer bloedtoevoer hebben dan de hoger gelegen delen. De lucht die we inademen blijft soms vooral boven in de longen (tenzij je een diepe ademhaling hebt en elke inademing ook de onderste delen van de longen bereikt). In de omgekeerde houdingen worden de bovenste delen van de longen goed van bloed voorzien waardoor er een efficiënte uitwisseling ontstaat met het longweefsel in de bovenste gedeelten.

4. Stimuleert belangrijke regelsystemen in het lichaam.

De inversies stimuleren verder in positieve zin het zenuwstelsel en lymfestelsel en endocriene klieren.

Het is duidelijk dat de bloedstroom naar je nek en hoofd toenemen wanneer je op je hoofd staat, maar waarom is dat zo gezond? In deze gebieden van je lichaam zijn de belangrijkste regelmechanismen van het lichaam te vinden, zoals de hypothalamus, pijnappelklier en natuurlijk de hersenen zelf. De hypothalamus bevindt zich in onze hersenen en regelt ons autonoom zenuwstelsel. Deze regelt de werking van inwendige organen, zoals de ademhaling, spijsvertering en hartslag. De pijnappelklier stuurt vele andere hormoonklieren en draagt zo bij aan een algemeen hormoonbalans in ons lichaam. De hersenen houden zich eigenlijk continu bezig met alle aspecten van ons lichamelijke en mentale functioneren.

5. Kalmerende werking: Verzacht en kalmeert de geest. Je geestelijke kracht wordt gestimuleerd. Verlicht symptomen van milde depressie en slapeloosheid. De inversies verbeteren de gezondheid omdat ze ook angst en stress verminderen en het zelfvertrouwen verhogen.

Ontspant en geeft energie aan het zenuwstelsel; het helpt tegen stress, angst en depressie.

Een omgekeerde houding geeft ontspanning van mentale stress. Wanneer je teveel in je hoofd leeft of wordt overspoeld met gevoelens van angst, ga dan gewoon even een paar minuten in een omgekeerde houding. Meestal 5 minuten, soms zelfs langer (pas hier mee op als je net begint!). Het helpt om helderheid te creëren in je hoofd,je gedachten te observeren en zenuwen te verminderen. Dit geldt niet alleen op lichamelijk niveau maar ook op het emotionele en psychische niveau.

6. Verbetert concentratie en focus.

Uit onderzoek is gebleken dat omgekeerde houdingen de hersenactiviteit met wel 14% kunnen verhogen. Door regelmatig op je hoofd te gaan staan kan het zorgen voor een betere concentratie, focus en geheugen.

7. Stimuleert de spijsvertering.

Doordat het zwaartepunt omdraait als je op je hoofd staat, komt ook het spijsverteringsstelsel tot rust. Spanningen in je buik en ingewanden nemen af, waardoor ze daarna weer beter kunnen functioneren. Ontspant de organen van bekken en buik, verbetert de bloedcirculatie daarin. Constipatieproblemen verminderen. Vermindert het vet rond de taille bij zwaarlijvige mensen

8. Versterkte rug, buik, schouders en armspieren.

Zoals ik al eerder aangaf heb je voor het oefenen van de omgekeerde houding je arm, rug, buik en schouderspieren nodig. Wanneer je eenmaal in de omgekeerde houding kan staan, zal je in het begin merken dat na een tijdje je armspieren beginnen te trillen of dat het in balans houden van je core nog best veel kracht en energie kost. Deze spieren train je tijdens de omgekeerde houding. Geeft stabiliteit en kracht aan de polsen en onderarmen. Geeft een goede rek aan de voorkant van je romp, achterkant van de benen en achterkant van de nek, verlicht rug- en nekpijn.

Verlicht milde rugpijn, geneest bepaalde soorten hernia

9. Stimuleert afvoer van schadelijke stoffen.

Stimuleert het hele lichaam en reguleert de klieractiviteit. Lymfatische en veneuze terugkeer is verhoogd.

Het lymfestelsel is verantwoordelijk voor het verwijderen van afvalstoffen, de vochtbalans en de reacties van het immuunsysteem. De lymfevaten lopen nagenoeg parallel aan de bloedvaten. Het lymfestelsel is een apart systeem wat eiwitten, afvalstoffen en extra vocht transporteert en filtert in de lymfeklieren. Het lymfestelsel kun je vergelijken met een riolering, een complex ondergronds netwerk aangesloten aan elk huis in de stad om de burgers gezond te houden. Verhoogt de bloedtoevoer naar het nekgebied en de schildklier, goed voor mensen met hypothyreoïdie (te traag werkende schildklieren)

Het lymfesysteem is ook afhankelijk van spierbewegingen en de zwaartekracht net als de bloedvaten. Het lymfestelsel heeft ook eenrichtingskleppen om te zorgen dat alles richting het hart wordt gestuurd.

Door je lichaam onderste boven te zetten, kan het net als het bloed profiteren van de zwaartekracht. Het lymfestelsel wordt zo gestimuleerd, waardoor afvalstoffen beter kunnen worden afgescheiden en het immuunsysteem wordt versterkt.

10. Positief effect op de bloeddruk.

Het wordt vaak afgeraden om bij een hoge bloeddruk op je hoofd te gaan staan. Toch zorgt de omgekeerde houding er juist voor dat de bloeddruk beter gereguleerd kan worden. Dit komt doordat de baroreceptoren gestimuleerd worden met zuurstofrijk bloed, wat een gunstige invloed heeft op de bloeddruk regulatie.

11. Verhoog je zelfvertrouwen.

De omgekeerde houding kan in het begin best wat angsten meebrengen. Oefen daarom altijd met een yogadocent die daarvoor opgeleid is. Het kan ontzettend goed zijn voor je zelfvertrouwen om angsten te overwinnen en je geest te verruimen. Er is meer mogelijk dan je dacht!

12. Voor altijd jong.

Er wordt gezegd dat het de ouderdom en de dood op afstand houdt . Het blijkt dat omgekeerde houdingen een serieuze rol hebben bij het vertragen van het verouderingsproces van de hersenen. Sommige noemen ook dat het een natuurlijke ‘facelift’ geeft en er wordt zelfs beweert dat het grijze haren zou tegen gaan, maar hier laat ik me verder niet over uit.

Helpt testiculaire, sperma en eierstokproblemen bij respectievelijk mannen en vrouwen

Er wordt gezegd dat het zeer effectief is voor mensen die lijden aan aambeien en hydrocele, dat is een waterzakbreuk waarbij de balzak en meer specifiek het vlies rond de testikels gevuld is met water.

Versterkt het voortplantingssysteem

13. Effect op de chakra’s

Het woord mudra staat voor een bepaalde innerlijke geesteshouding. Het staat voor een bepaalde innerlijke concentratie. Viparita karani als een mudra heeft als doel om kundalini-energie omhoog door het lichaam te leiden. In de meeste traditionele Hatha-yogateksten, waaronder de Hatha Yoga Pradipika, wordt viparita karani vermeld als een mudra. Mudra’s worden meestal geassocieerd met handgebaren, maar kunnen ook andere delen van het lichaam of het hele lichaam betreffen.

Deze houding heeft een balancerend effect op alle chakra’s, maar stimuleert en activeert vooral de keelchakra. Als zodanig wordt aangenomen dat het de vishuddhi (keel) chakra of energiecentrum activeert ,dat wordt geassocieerd met schildklierfuncties en met algemene gezondheid. Deze eerste van de drie spirituele chakra’s wordt geassocieerd met hogere communicatie en authentieke expressie.

14. Impact op dosha’s en weefsels

Door de voordelen van deze houding te zien, kan worden afgeleid dat het een evenwichtig effect heeft op onze pranastromen: prana vayu, udana vayu en apana vayu . Het ondersteunt en versterkt alle weefsels, voornamelijk de lymfe en spieren. Het put ook uit en vernietigt het ziekelijke vetweefsel.

Samasthiti als meditatievorm.

Houding.

De Sanskriet naam voor de Stabiliteitshouding is Samasthiti, afgeleid van de woorden Sama (rechtop of gebalanceerd) en Sthiti (Stand). Samasthiti mag je niet vergelijken met tadasana, de berghouding (tada wordt vertaald door berg). De berghoudings is echt een trainingshouding waarbij in een starre stabiele strakke statische rechtopstaande houding alle spieren worden getraind en worden aangespannen. Bij een dergelijke houding is de ademruimte beperkt tot hoofdzakelijk de borstkas. De berghouding lijkt sterk op de militaire ‘geef acht’ houding en kan/mag ook niet te lang worden volgehouden.

Samasthiti daarentegen is een rustmoment, wat mij betreft een staande meditatieve houding, waarbij we weliswaar in staande houding trachten om zo min mogelijk spieren aan te spannen. De enige spieren die niet ontspannen zijn, zijn de spieren die je nodig hebt om overeind recht op te blijven staan; en dan nog, deze spieren hebben de juiste spanning, niet meer, de juiste tonus om in de staande houding overeind te blijven. Je kunt dat bereiken als je alle beenderen van je skelet die je gebruikt om recht op te staan, dusdanig als blokjes op mekaar hebt gestapeld dat ze als het ware vanzelf zouden blijven staan in evenwicht. Het is dus van belang dat je zwaartepunt zich bevindt midden tussen de beide voeten. Je kunt de ruggenwervels en nekwervels zien als blokjes die spontaan door de houdingspieren op zijn plaats gehouden worden. Het bekken vormt als het ware een schaal waarin de buikorganen rusten. De borstinhoud afgescheiden door het middenrif bevindt zich hierboven en wordt gedragen door de hangmat die het diafragma vormt. De ribben vormen de doos waarin de hele borstinhoud in zit opgeborgen, afgesloten door de schouderpartij. De romp in zijn totaliteit vormt dus een solide zuil.

Om de juiste spanning in de beenspieren te bereiken is het belangrijk dat de benen niet overstrekt worden, dat de knieschijven ontspannen zijn.

Om stabiel te staan, staan de voeten de breedte van het bekken uit mekaar; dat wil in praktijk zeggen dat je voeten evenwijdig staan van mekaar, zowel de hielen als de grote tenen staan op eenzelfde afstand van mekaar en de afstand tussen de voeten is dusdanig dat de buiten zijkanten van je voeten zich op 1 verticale lijn bevinden met de zijkanten van de bekkenkammen.

Daarnaast is het ook van belang dat je bekken in een dusdanig stand staat dat je kruin zich op het hoogst mogelijke punt bevindt, op 1 lijn met het zwaartepunt tussen de voeten.

Het bekken is de basis waarop je ruggenwervels gestapeld zijn als een zuil; de wervelzuil.

Een normale wervelzuil heeft, als je er van opzij op kijkt, een uitholling (lordose) ter hoogte van de hals en de onderrug en een bolling (kyfose) ter hoogte van de borstkas. Er kunnen een aantal afwijkingen in de rug zijn die het staan bemoeilijken. Scoliose en kyfose zijn asafwijkingen van de wervelzuil. Als er echter een kromming is naar opzij, in de vorm van de letter S of C als je vanachter recht op de rug kijkt, dan spreekt men van een scoliose. Als de bolling van de rug heel erg uitgesproken is, spreekt met van een hyperkyfose. Als je rug te hol is, heb je een hyperlordose. Scoliose en kyfose kunnen ook samen voorkomen. Dan spreken we van kyfo-scoliose.

De stand van het bekken is de basis voor de volledige houding van de romp. De stand van het bekken wordt vaak bepaald door de stand van hetgeen zich daaronder bevindt dus de benen, enkels, voeten.

De stand van de rug over de gehele lengte, dus inclusief het bekken, de nekwervels en het hoofd is een gewoontehouding die zo geworden is door diverse factoren.

Die factoren kunnen van fysieke aard zijn zoals:

– afwijkende lengte van de benen en de gewoonte wijze van staan (doorgestrekte benen, steeds op 1 been staan,….) beïnvloeden de stand van het bekken

– het dragen van de verkeerde schoenen (bijvoorbeeld hoge hakken) kunnen de stand van het bekken enorm in slechte zin beïnvloeden

– slappe buikspieren bepalen mede de stand van het bekken

– slijtage van de wervels door zware fysieke arbeid, het sjouwen van zware lasten, maar ook een verkeerde houding tijdens bureauwerk of in de auto.

– het feit dat je steeds zware lasten draagt links of rechts

– geboorteafwijkingen

– aandoeningen van allerlei aard (dat kan van je voeten holle voeten, …., hernia, …..) teveel om op te noemen.

– houdingen die men aanneemt om zo min mogelijk pijn te voelen

– zwangerschap

Zo kan ik er nog meer aanhalen.

Maar ook mentale emotionele factoren spelen een zeer belangrijke rol:

– iemand die fier en trots is en zeker van zichzelf zal met opgeheven borst lopen

– iemand die er slank wil uitzien zal met aangespannen buikspieren rondlopen

– iemand die er groter wil uitzien dan hij is zal meer met opgeheven schouders lopen en bijna op zijn tenen (en vaak ook schoenen met hogere hakken dragen)

– als je een zware emotionele last draagt van verdriet en pijn dan zal je met een ronde bovenrug lopen net alsof er een zware last op je schouders rust

– datzelfde geldt voor vrouwen die bang zijn om hun vrouwelijkheid te tonen (lopen met een ronde ruig om de borsten weg te stoppen) of juist wel hun vrouwelijke vormen willen tonen (holle rug waardoor het zitvlak meer tot uiting komt).

– personen die angstig zijn, stress, zullen hun kop in de schouders trekken of zullen zich klein maken (als ik maar niet gezien wordt).

Naast de stand van de ruggenwervels in verticale richting is ook de stand van de schouders van belang, zowel in verticale richting dus geen opgetrokken, aangespannen schouders als in horizontale richting dus geen ronde rug maar de schouderbladen, zonder spanning iets meer naar mekaar toe waardoor de borstkas wat wordt geopend waardoor er meer ademruimte ontstaat aan de voorkant van de romp. En nu zijn we bij het ademen aangekomen.

Ademen.

Hebben we het zojuist gehad over de houding, het statische aspect van samasthiti komen we hier bij het dynamische aspect van samasthiti. Het ademen is bewegen; uitdeinen en inkrimpen van de romp, bepaalde delen wat meer, bepaalde delen wat minder, maar in principe is de hele romp hierbij betrokken.

Naast de zo ontspannen maar wel correct mogelijke houding is het ademen van essentieel belang. Niet zozeer het beïnvloeden van de adem als wel het zorgen voor een zo optimaal mogelijke ademruimte. Met ademruimte wordt bedoeld de mogelijkheid die de romp heeft om mee uit te deinen en in te krimpen met het ademritme. Hoe groter die expansieruimte, hoe minder beperking van de ademruimte, hoe meer lucht er in en uit de romp kan stromen.

De ademruimte wordt vooral bepaald door de houding, (schouder iets meer achteruit, rechte rug, borstkas geopend) maar ook door de soepelheid van zeer veel spieren in de romp, buikspieren, borstspieren, schouderspieren.

Ook is het van belang dat er geen belemmeringen zijn die de ademstroom negatief kunnen beïnvloeden zoals bij voorbeeld aangespannen gelaatsspieren en verkrampte neusspieren. We hebben spieren in en rond onze neus zitten die de grootte van onze neusgaten beïnvloeden, bijvoorbeeld als we snuiven. Door onze aandacht en concentratie kunnen we deze doen ontspannen waardoor de neusgaten groter en opener worden.

Dit zijn een aantal fysieke aspecten die de adem beïnvloeden, maar ons ademen wordt net zoals onze houding heel erg bepaald door onze psychische gezondheid.

Angst, verdriet, stress, onzekerheid, woede, teleurstelling, gelatenheid hebben een negatieve invloed op ons ademen. Net zoals, geluk, liefde (verliefdheid), tevredenheid, zekerheid, gemoedsrust, factoren zijn die onze adem positief beïnvloeden. Het zou te ver voeren om hier dieper op in te gaan, doen we wel eens op een andere keer wanneer het onderwerp prana, pranayama aan bod komt.

Wat we tijdens samasthiti doen is enkel het observeren we onze adem, als een getuige en gaan we haar niet actief wijzigen. Door onze ontspannen houding maar ook door onze mentale rust waar we het zo meteen nog over gaan hebben zal onze adem spontaan relaxter, rustiger en dieper worden.

Denken.

Ons denken, ik noem het maar het aapje dat in ons hoofd zit dat zich heel snel verveelt als het niet bezig mag zijn, vindt dat ie zijn tijd niet mag verdoen met te niksen, wil overal een mening over geven en haalt van alles uit de hoek om toch over te kunnen bakkeleien. Springt van hot naar her.

Onze zintuigen sturen continu indrukken naar ons brein en dat aapje doet niets liever dan zich daar mee bezig houden.

Vanuit het moeras van ons brein borrelen allerlei gedachten als luchtbellen op en daar moet toch ook wat mee gebeuren, vindt dat aapje.

Samasthiti en in ruimer opzicht meditatie, doen we niet om het nog drukker te krijgen maar eerder om tot rust te komen en die rust bekomen we niet als we constant in het modderige water van ons brein blijven roeren.

Wanneer het u gemakkelijk af gaat om uw denken tot rust te laten komen dan bent u een gezegend persoon, wanneer dat voor u echter niet zo gemakkelijk is richt dan uw denken, aandacht op uw houding en ademhaling.

Samasthiti tijdens de yogabeoefening bij Dvarata Yoga.

Wij beginnen onze les altijd met samasthiti om verschillende redenen; we komen vanuit de drukte van de buitenwereld het yogalokaal binnen. We hangen onze jas aan de kapstok tezamen met onze dagelijkse beslommeringen die op onze schouders rust en doen onze schoenen uit en plaatsen die in het rekje waarmee we het stof van de dagelijkse sleur dat nog aan onze voeten hangt, achterlaten. Dan treden we het yoga-atelier binnen en plaatsen ons op ons matje met de intentie om de tijd die we hierbinnen doorbrengen te werken aan ons Zelf. Als de tingsha’s (dat zijn die tibetaanse belletjes) klinken is het tijd om recht te staan, om samasthiti aan te nemen.

Samasthiti doen we nu om ons voor te bereiden op de houdingen, asana’s en bewegingen die we gaan uitvoeren. Om onze kosha’s (energielichamen; naast ons fysieke lichaam; annamaya kosha’s hebben we nog vier andere lichamen of lagen als je het zo wil noemen) in evenwicht te brengen om yoga te gaan beleven, ervaren.

Yoga ervaar je van binnenuit door middel van onze uiterlijke beoefening.

Na elke staande houding of beweging komen we even in samasthiti om hetgeen we gevoeld hebben te verwerken, door te laten dringen. Dit kan een overdenken zijn van de uitgevoerde asana, maar is veeleer een laten doordringen in het, ik noem het maar intuïtieve geheugen van ons lichaam. (Het ons eigen maken).

Waarna we verder gaan met de volgende houding.

Als jullie begeleider gaat mijn voorkeur ervan uit om steeds eerst een houding of beweging voor te doen zelfs al hebben we die houding al talloze keren gedaan tijdens een yogasessie omdat je daardoor je lichaam door de visuele indrukken voorbereid op hetgeen het fysiek zal gaan doen.

Daarom dat mijn persoonlijke voorkeur niet uitgaat naar de zogenaamde yogaflows, oefeningen die volgtijdelijk meteen na elkaar worden uitgevoerd omdat in mijn optiek het lichaam dan nog niet de tijd gekregen heeft om de indrukken van de vorige houding te verwerken en op te slagen voordat we naar de volgende oefening gaan.

Laatste bemerkingen:

Het kan zijn dat je moeite hebt om langere tijd recht op te staan om wat voor reden dan ook.

Hetgeen ik hier verteld heb kan je ook doen op een krukje of in kleermakerszit of een meditatiehouding of zelfs in savasana. De drie belangrijkste factoren blijven steeds, een harmonieus uitgelijnde rug vanaf het stuitje tot en met het hoofd, voldoende ademruimte door de schouders uit te lijnen (schouderbladen in 1 vla) en ten slotte het denken tot rust te brengen of te richten op de houding en de ademhaling.